Cytologia jest badaniem, które pozwala wykryć raka szyjki macicy w bardzo wczesnym stadium. Dzięki temu choroba ta jest całkowicie wyleczalna.
Cytologia polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy i zbadaniu go pod kątem występowania nieprawidłowych komórek nabłonka. Wyniki badania są opisowe, a najważniejszą informacją jest to, czy są dodatnie, czy ujemne.
Jeśli wyniki okażą się ujemne, nie ma powodów do niepokoju, a jeśli zajdzie potrzeba częstszego zgłaszania się na cytologię, pacjentka zostanie o tym powiadomiona. Jeśli zaś wyniki są dodatnie i wykryte zostaną nieprawidłowe komórki, pacjentkę kieruje się do dalszych badań.
Jak często robić cytologię
Cytologię należy robić raz na 3 lata lub zgodnie z zaleceniami lekarza. Pierwszą cytologię najlepiej wykonać niedługo po rozpoczęciu współżycia, nie później niż 3 lata po inicjacji seksualnej. Dziewice cytologię po raz pierwszy powinny wykonać między 20 a 25 rokiem życia.
Po trzydziestce należy badać się co rok, jeśli jest się w grupie ryzyka – czyli jeśli wykryto infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego HPV lub HIV, bądź jeśli w rodzinie wystąpiły przypadki raka szyjki macicy. Kobiety po 40. roku życia powinny bezwzględnie badać się co roku, bo z wiekiem rośnie ryzyko zachorowania na nowotwory.
Bez względu na wiek co roku powinny cytologię wykonywać kobiety często zmieniające partnerów seksualnych.
Każda Polka w wieku 25-59 lat może skorzystać raz na trzy lata z bezpłatnej cytologii finansowanej z programu rządowego.
Na czym polega badanie cytologiczne
Badanie cytologiczne odbywa się w gabinecie ginekologicznym lub położniczym. Trwa ono krótko i jest bezbolesne. Lekarz zbiera specjalną szczoteczką wymaz z tarczy szyjki macicy i ze strefy przejściowej, przenosi pobrany materiał na suche szkiełko i poddaje go, po barwieniu, ocenie mikroskopowej. Oceną mikroskopową zajmują się lekarze patolodzy, zaś materiał może pobrać położna lub ginekolog.
Przez 2 dni poprzedzające pobranie wymazu do cytologii nie powinno się stosować środków dopo hwowych ani wykonywać irygacji pochwy. A na 24 godziny przed badaniem nie należy współżyć ani poddawać się badaniu ginekologicznemu.
Cytologię najlepiej robić minimum 4 dni po miesiączce i nie później niż 4 dni przed kolejnym okresem.
Rak szyjki macicy
Brak regularnych badań może skutkować niezdiagnozowaniem raka szyjki macicy, który w początkowym stadium nie daje żadnych objawów i rozwija się od trzech nawet do dziesięciu lat. Niewykryte i nieleczone zmiany przedrakowe mogą przekształcić się w raka inwazyjnego.
Często dopiero on daje objawy, np. krwawienie lub ból podczas stosunku czy badania ginekologicznego. Nowotwór jest najczęściej wynikiem długotrwałego zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, to stan przednowotworowy lub nowotwór szyjki macicy. Infekcje wirusem HPV typu 16 i 18 są głównymi czynnikami, które powodują rozwój raka szyjki macicy. Wirusem można zarazić się najczęściej podczas kontaktów seksualnych lub wspólnego korzystania z rzeczy przeznaczonych do higieny osobistej, np. ręcznika, bielizny.
Zakażenie wirusem HPV nie ma swoistych objawów. Jest on do wykrycia tylko za pomocą badań cytologicznych. Przeciwko wirusowi można się zaszczepić, jednak muszą być spełnione określone warunki i trzeba ponieść koszty, gdyż szczepionka nie jest refundowana.
