Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto chrześcijańskie upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest to święto ruchome – wypada w niedzielę między 20 marca a 25 kwietnia.
Tydzień poprzedzający Wielkanoc jest nazywany Wielkim Tygodniem, podczas którego wspomina się wydarzenia związane z życiem Jezusa Chrystusa. Ostatnie trzy dni tego tygodnia: Wielki Czwartek (wieczór), Wielki Piątek, Wielka Sobota i Niedziela Zmartwychwstania są znane jako Triduum Paschalne.
Triduum Paschalne poprzedza czterdziestodniowy okres przygotowania, czyli Wielki Post. W tym czasie chrześcijanie powstrzymują się od hucznych zabaw, ograniczają spożywanie niektórych potraw, a niektórzy prowadzą ścisły post.
Ojciec Święty Jan Paweł II pisał, że niedziela wielkanocna jest „paschą tygodnia, podczas której świętujemy zwycięstwo Chrystusa nad grzechem i śmiercią, dopełnienie w Nim dzieła pierwszego stworzenia i początek «nowego stworzenia»”.
Niedziela wielkanocna rozpoczyna się już w sobotę po zapadnięciu zmroku. Rozpoczyna ją Wigilia Paschalna, podczas której zapala się paschał, czyli woskową świecę, która symbolizuje zmartwychwstałego Chrystusa. W niedzielny poranek w kościołach odprawiane są msze rezurekcyjne. W wielu kościołach poprzedza je głośne bicie dzwonów.
W kościołach prawosławnych i katolickich obrządku wschodniego Wielkanoc określa się mianem Paschy, Zmartwychwstania Chrystusowego, albo Zmartwychwstaniem Pańskim lub Paschą Chrystusową.
Wielkanocne zwyczaje
Z Wielkanocą jest związanych wiele zwyczajów ludowych takich jak palma wielkanocna, pisanki, święconka, śniadanie wielkanocne czy śmigus-dyngus.
Na początku jest uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem. Rozpoczyna się ona przy symbolicznym Grobie Pańskim, przy którym ksiądz oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Następnie w procesji niesiona jest hostią i figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Msze rozpoczyna okrzyk radości „Alleluja” (z hebr. Chwalajcie Jahwe).
Po rezurekcji w polskich domach zasiada się do świątecznego śniadania wielkanocnego, które rozpoczyna się od składania życzeń i dzieleniem się poświęconym jajkiem. Wśród potraw są jajka, wędliny, wielkanocne ciasta (babki, mazurki). Stoły są ozdobione baziami i barwinkiem. W niektórych częściach Polski kultywowany jest zwyczaj „zajączka”, czyli chowania w domu lub w ogrodzie koszyczków ze słodyczami dla dzieci.
Poniedziałek wielkanocny zaczyna się od śmigusa-dyngusa, czyli wzajemnego polewania się wodą. Ma ono znaczenie symboliczne – woda ma oczyszczać i przynosić szczęście.
Kiedy wypada Wielkanoc?
Wielkanoc jest świętem ruchomym. Wypada w niedzielę między 20 marca a 25 kwietnia.
Śmigus-dyngus
Zwyczaj oblewania się wodą jest kultywowany także w Azji, choć nie jest on związany z Wielkanocą. W Tajlandii podczas święta Songkran ludzie oblewają się nawzajem wodą, wszyscy bez wyjątku. Więcej na ten temat: Święto Songkran, czyli tajski Nowy Rok.
