PPK, czyli oszczędzanie na emeryturę lub inny cel

PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) to system oszczędzania dla osób zatrudnionych. Wpłaty pochodzą z trzech źródeł: pracownik, pracodawca, państwo.

PPK to program oszczędzania na przyszłość dla osób zatrudnionych. Jest elementem III filaru polskiego systemu emerytalnego.

Rozwiązanie to jest nowe – wprowadzono je w 2019 r. System ten funkcjonuje w wielu krajach – np. w Niemczech, Wielkiej Brytanii, krajach skandynawskich, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Nowej Zelandii. Jego głównym celem jest zabezpieczenie finansowe pracowników po zakończeniu aktywności zawodowej.

Obowiązek tworzenia systemu PPK dla pracowników spoczywa na pracodawcy. Wszystkie osoby zatrudnione w wieku od 18 do 54 lat są zapisywane do programu automatycznie. Od 55. roku życia pracownik samodzielnie składa wniosek o przystąpienie do programu. Pracodawca wybiera instytucję finansową zarządzającą PPK. Instytucja ta otwiera imienny rachunek pracownika, na których są gromadzone oszczędności.

Pracodawca i pracownik przekazują do PPK wpłaty podstawowe, które są obowiązkowe. Obaj mogą zadeklarować przekazywanie wpłat dodatkowych (dobrowolnych). Wysokość wpłat jest naliczana procentowo od wynagrodzenia pracownika.

Dodatkowo wpłat dokonuje państwo. Oszczędzający przez co najmniej 3 miesiące otrzymuje od państwa jednorazowo 250 zł wpłaty powitalnej. Następnie co roku, po spełnieniu określonych warunków, państwo zasila konto pracownika kwotą 240 zł.

Rodzaje wpłat na PPK

• wpłaty podstawowe – comiesięczne wpłaty dokonywane przez pracodawcę i pracownika. Ich wysokość określa się procentowo. Pracodawca wpłaca 1,5 proc. wynagrodzenia, a pracownik 2 proc. Pracownik może wnioskować o obniżenie kwoty, jeżeli jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia, jednak nie może to być mniej niż 0,5 proc. W 2020 r. płaca minimalna wynosi 2600 zł brutto.

• wpłaty dodatkowe – pracodawca może wpłacać kwoty w wysokości nie większej niż 2,5 proc. wynagrodzenia, a pracownik może zdecydować się na wpłaty dodatkowe w maksymalnej wysokości 2 proc. wynagrodzenia.

• wpłata powitalna – jednorazowa wpłata dokonana przez państwo w wysokości 250 zł. Przysługuje każdemu uczestnikowi PPK, który spełni łącznie dwa warunki: ma umowę o prowadzenie PPK, jest uczestnikiem PPK przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe.

• wpłaty roczne – dopłata państwa w wysokości 240 zł rocznie – przysługuje każdemu, kto zgromadzi na swoim rachunku w PPK środki równe co najmniej kwocie wpłat podstawowych należnych od 6-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku.

Oszczędzanie w ramach PPK jest dobrowolne. Można zrezygnować z uczestnictwa w programie – w tym celu trzeba złożyć u pracodawcy deklarację rezygnacji. Pracodawca musi w ciągu 7 dni poinformować o rezygnacji instytucję finansową, z którą zawarta została umowa o prowadzenie PPK.

Emerytura z PPK

Osoba oszczędzająca po ukończeniu 60. roku życia będzie mogła sama zdecydować, na co wykorzysta zgromadzone środki. Można kontynuować oszczędzanie lub skorzystać z domyślnej formy wypłaty. Polega ona na tym, że jednorazowo można wypłacić 25 proc. zgromadzonych środków, a pozostałe 75 proc. co miesiąc przez 10 lat. Będzie to więc dodatek do emerytury wypłacanej z ZUS. Wypłata w tej formie jest zwolniona z podatku od zysków kapitałowych.

Wcześniejsza wypłata z PPK

Wypłata środków zgromadzonych na rachunku na wniosek uczestnika – z ważnego powodu – przed ukończeniem 60. roku życia jest możliwa tylko w następujących przypadkach:

• na pokrycie wkładu własnego w związku z budową lub przebudową budynku mieszkalnego (z obowiązkiem zwrotu w wartości nominalnej) – jednorazowa wypłata do 100 proc. zgromadzonych środków
• w przypadku poważnej choroby uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka (bez obowiązku zwrotu) – wypłata do 25 proc. zgromadzonych środków

Możliwa jest też wypłata bez ważnego powodu przed ukończeniem 60. roku życia. Uczestnik PPK otrzyma zgromadzone środki pomniejszone o następujące potrącenia:

• 30 proc. wpłat dokonanych przez podmiot zatrudniający (pracodawcę) wróci na subkonto oszczędzającego do ZUS
• bez dopłat państwa (wszystkie wpłaty wrócą do Funduszu Pracy)
• zostanie naliczony i pobrany podatek od zysków kapitałowych

Ustawa o PPK, etapy wdrażania

System PPK powołano ustawą o pracowniczych planach kapitałowych, która weszła w życie 1 stycznia 2019 r. Za wdrożenie i ewidencjonowanie programu odpowiedzialny jest Polski Fundusz Rozwoju i spółka PFR Portal PPK. Nadzór nad systemem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego.

Wdrożenie Pracowniczych Planów Kapitałowych podzielono na kilka etapów, dla których głównym kryterium była wielkość przedsiębiorstwa (liczba zatrudnianych pracowników).

Etapy wdrażania:

Etap I – od 1 lipca 2019 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 250 osób (wg stanu na 31 grudnia 2018)

Etap II – od 1 stycznia 2020 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 50 osób (wg stanu na 30 czerwca 2019); z powodu pandemii Covid-19 w Polsce datę wejścia przesunięto do 10 listopada 2020 r. (jest to ostateczny termin podpisania umów na prowadzenie PPK).

Etap III – od 1 lipca 2020 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające co najmniej 20 osób (wg stanu na 31 grudnia 2019); termin zostanie prawdopodobnie przesunięty w związku z wydłużonym terminem etapu II.

Etap IV – od 1 stycznia 2021 r. – przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 20 osób i jednostki z sektora finansów publicznych niezależnie od tego, ile osób zatrudniają

Polecamy

Poznaj inną formę oszczędzania na emeryturę w ramach III filaru: IKE i IKZE – sposób na zwiększenie emerytury