Leków i preparatów ziołowych przeciw pasożytom nie powinno się przyjmować na własną rękę, profilaktycznie, bez potwierdzenia zarażenia w badaniach.
Jeśli zaobserwujemy u siebie lub dziecka niepokojące objawy mogące wskazywać na obecność pasożytów w przewodzie pokarmowym, powinniśmy szybko zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz podejmie decyzję o tym, jakie powinny być dalsze kroki. Nie należy stosować preparatów przeciw pasożytom na własną rękę.
Podstawowym badaniem na obecność pasożytów jest badanie mikroskopowe kału. Pozwala ono na określenie nie tylko obecności pasożyta, ale również stopnia jego rozwoju i skali zarażenia. Jeśli po trzykrotnym badaniu kału nie ma wyniku dodatniego, to nie ma podstaw, aby myśleć, że mamy pasożyty.
Mitem jest to, że pasożyty są szczególnie aktywne podczas pełni księżyca i że wtedy najlepiej pobierać próbki kału. Zdaniem ekspertów, aktywność pasożytów w żaden sposób nie zależy od faz księżyca. Obecność jaj w próbkach kału zależy wyłącznie od cyklu życiowego danego pasożyta, a ich ilość – od intensywności inwazji.
Pasożyty – objawy
Pasożytami można zarazić się wszędzie – w domu, w pracy, w komunikacji , miejskiej, na basenie. Mogą trafić do naszego organizmu także w jedzeniu: mięso wieprzowe może zawierać larwy włośnia krętego, niedokładnie umyte owoce i warzywa – jaja glisty, a surowa ryba – tasiemca.
Objawy świadczące o zarażeniu pasożytami nie są charakterystyczne. Mogą to być:
- bóle brzucha
- swędzenie i łaskotanie w okolicy odbytu
- niespokojny sen u dzieci, częste drapanie okolic odbytu
- nagłe, kilkudniowe biegunki
- wzdęcia
- zaparcia
- nudności
- utrata masy ciała
- brak apetytu
- spadek odporności
Pasożyty – rodzaje
Pasożyty dzielimy na wewnętrzne: pierwotniaki (m. in. różne rodzaje lamblii), obleńce (owsiki, glisty, włosień) i płazińce (przywry i tasiemce) oraz zewnętrzne jak komary, wszy, kleszcze i świerzbowce.
Owsica
W Polsce najbardziej powszechną chorobą wywołaną pasożytem jest owsica.
Jaja owsika dostają się do organizmu człowieka drogą pokarmową. W końcowym odcinku jelita grubego rozpoczynają swój cykl rozwojowy. Gdy osiągają dojrzałość, samice wyruszają w okolice odbytu, aby złożyć jaja. Chory odczuwa wówczas swędzenie i łaskotanie. Drapiąc się, często bezwiednie, np. podczas snu, przenosi jaja owsika na dłoniach w inne miejsca. Z tego powodu bardzo często zakażenie owsicą dotyczy całej rodziny. Jaja owsików przenoszą się z kurzem, osiadają na meblach, pościeli, ręcznikach. Zachowują żywotność przez pół roku.
Pasożyty – wykrywanie
Badania laboratoryjne pozwalają jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć zarażenie pasożytami. Są trzy metody diagnozowania:
- badania mikroskopowe
- badania serologiczne
- badania molekularne
Najczęściej, aby wykryć zarażenie pasożytami jelitowymi – stosuje się badanie mikroskopowe kału. Zbadać powinno się trzy próbki kału, pobrane w odstępach 2–3-dniowych. W przypadku wcześniejszego stosowania leków (m. in. antybiotyków) lub środków kontrastowych (w badaniach radiologicznych), jak również leków przeciwpasożytniczych, kał należy pobrać po upływie 1-3 tygodni od zakończenia stosowania tych środków.
W badaniach serologicznych w surowicy krwi wykrywane są przeciwciała przeciw danemu pasożytowi. Testy serologiczne wykazują wysoką czułość. Przy użyciu tych metod możemy nie tylko wykryć patogen, ale nawet wnioskować o fazie choroby i stwierdzić, czy mamy do czynienia z czynną chorobą czy też doszło już do wyleczenia.
Badania molekularne polegają na wykrywaniu DNA pasożyta w próbce – może to być kał, krew lub płyn mózgowo-rdzeniowy czy inna tkanka. Te specjalistyczne badania pozwalają na wykrycie wczesnej fazy zarażenia, gdy organizm nie zdążył jeszcze „wyprodukować” przeciwciał. Takie badania są niezwykle pomocne, gdy należy jak najwcześniej zastosować leczenie, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia infekcji.
Dostępne są także metody pośrednie, takie jak testy immunoenzymatyczne, pozwalające na wykrywanie swoistych antygenów w kale. Ten rodzaj metod diagnostycznych powinien być stosowany w przypadku wystąpienia objawów klinicznych charakterystycznych dla choroby pasożytniczej przewodu pokarmowego, gdy w badaniu kału nie wykryto czynnika etiologicznego. Wadą tych testów jest stosunkowo niska swoistość, a co za tym idzie – otrzymywanie wyników fałszywie dodatnich. Nie powinny one być podstawą diagnostyki pasożytów jelitowych. Podstawowym badaniem pozostaje nadal badanie kału, które umożliwia wykrycie w materiale biologicznym różnych form rozwojowych pasożytów.
Można też zrobić badania krwi, by określić poziomy przeciwciał przeciwko określonym pasożytom. Ale trzeba pamiętać, że dodatni wynik tego badania może utrzymywać się latami, mimo braku aktywnego procesu chorobowego.
Pasożyty – leczenie
Nie powinno się przyjmować leków przeciw pasożytom na własną rękę i profilaktycznie, bez potwierdzenia zarażenia w badaniach.
Jeśli lekarz stwierdzi obecność intruza w naszym organizmie, przepisze leki przeciw pasożytom. Kuracja trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Lekartswo przyjmuje się w odstępach czasu, aby skutecznie pozbyć się z przewodu pokarmowego jaj niechcianego gościa.
Jak zapobiegać pasożytom?
- Myć dokładnie ręce po zabawie w piaskownicy, na placu zabaw, w parku, ogrodzie.
- Myć owoce i warzywa przed spożyciem.
- Stosować rękawice ochronne do pracy w ogrodzie.
- Usuwać kał psów i kotów z terenów rekreacyjnych i parków miejskich.
- Zabezpieczać piaskownice przed zanieczyszczeniem odchodami zwierząt.
- Unikać spożywania i próbowania surowego lub półsurowego mięsa i wędlin, surowego mleka, dokładne myć ręce i narzędzia kuchenne po kontakcie z tymi produktami.
- Codzienne czyścić kocie kuwety z piaskiem i dokładne myć ręce po kontakcie z kotem lub przedmiotami zanieczyszczonymi jego odchodami (jeżeli to możliwe, tych czynności nie powinna wykonywać kobieta w ciąży).
źródło: www.zdrowie.pap.pl
